ΕΨΜ 4125

Στο εισαγωγικό αυτό μάθημα οι φοιτητές θα γνωρίσουν τις βασικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις της κοινωνικής έρευνας ώστε να μπορούν να τις αξιοποιούν για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μικρής έκτασης εμπειρικών μελετών. Κάθε άνθρωπος, από την ημέρα της γέννησης του, έχει την έμφυτη περιέργεια να γνωρίσει τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει. Για τους περισσότερους από εμάς η διαδικασία της έρευνας δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, αλλά μια φυσική και αυθόρμητη δραστηριότητα της ζωής μας. Το παρόν μάθημα απλώς παρουσιάζει ορισμένους δοκιμασμένους και επίσημα αναγνωρισμένους τρόπους για μια περισσότερο συνειδητή και συστηματοποιημένη διαδικασία διερεύνησης του κοινωνικού περιβάλλοντος.  

Αρχικά γίνεται διάκριση μεταξύ έρευνας και άλλων μορφών απόκτησης γνώσης. Έπειτα παρουσιάζονται οι φιλοσοφικοί προσανατολισμοί και οι διαφορετικές οντολογικές και επιστημολογικές παραδοχές που διέπουν την ποσοτική και την ποιοτική ερευνητική προσέγγιση. Αναπτύσσονται τα βασικά είδη ποσοτικών (π.χ. έρευνα επισκόπησης) και ποιοτικών (π.χ. εθνογραφική έρευνα) κοινωνικών ερευνών μαζί με τις τεχνικές συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων που χρησιμοποιούν, ενώ γίνεται αναφορά και σε μικτές-πολυμεθοδικές προσεγγίσεις. Οι σπουδαστές εισάγονται στα βήματα ενός πλήρους ερευνητικού σχεδιασμού από τη διατύπωση των ερευνητικών ερωτημάτων έως την καταγραφή και συζήτηση των αποτελεσμάτων. Πέραν της μεθοδολογικής αρτιότητας μιας έρευνας, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις θεμελιώδεις δεοντολογικές αρχές που πρέπει να την διέπουν, καθώς και στην ανάδειξη ζητημάτων πρακτικότητας/εφικτότητας. Παράλληλα με τις περισσότερο συμβατικές μεθόδους, παρουσιάζονται και κάποιες σχετικά νέες πρακτικές, όπως η χρήση του διαδικτύου στην κοινωνική έρευνα και η οπτική ανάλυση. 

Το μάθημα οργανώνεται σε διδακτικά τρίωρα όπου παρουσιάζεται αρχικά η σχετική θεωρία με παραδείγματα και στη συνέχεια οι φοιτητές καλούνται να επιλύσουν ασκήσεις εφαρμογής ή να αναλύσουν κριτικά άρθρα ερευνητών. Το μάθημα αντλεί υλικό από ποικίλα θεματικά πεδία όπως επικοινωνία, δημόσιες σχέσεις, εκπαίδευση, οικογένεια, παιδική ηλικία, πολιτική και διακυβέρνηση, διαπροσωπικές σχέσεις, ψυχική υγεία, ισότητα και δικαιοσύνη, μετανάστευση, διοίκηση οργανισμών, κ.λπ.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να: 

• Να συγκρίνουν και να αντιπαραβάλλουν τις διάφορες μεθόδους ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. 
• Να αξιολογούν την καταλληλόλητα των διαφόρων μεθόδων για την απάντηση διαφορετικών ερευνητικών ερωτημάτων ή την επίλυση πραγματικών κοινωνικών προβλημάτων.  
• Να συνθέτουν τα αποτελέσματα των υφιστάμενων ερευνών. 
• Να σχεδιάζουν μικρής κλίμακας ποσοτικές έρευνες. 
• Να σχεδιάζουν μικρής κλίμακας ποιοτικές έρευνες. 
• Να συνδυάζουν ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους σε έναν ενιαίο σχεδιασμός μικτής μεθοδολογίας. 
• Να κατασκευάζουν και να εφαρμόζουν ποικίλα εργαλεία συλλογής πρωτογενών δεδομένων (τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών). 
• Να διεξάγουν μία απλή ανάλυση ποιοτικών δεδομένων και να παρουσιάζουν τα ερευνητικά αποτελέσματα μιας τέτοιας ανάλυσης. 
• Να ερμηνεύουν κριτικά τα αποτελέσματα ποσοτικών και ποιοτικών ερευνών. 
• Να αξιολογούν την εγκυρότητα και την αξιοπιστία μιας έρευνας. 
• Να αξιοποιούν τα αποτελέσματα των ερευνών κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων για κοινωνικά προβλήματα.