ΕΨΜ JMO1

Σκοπός του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές/τριες τους διαφορετικούς τύπους κρίσεων που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), τις φάσεις των κρίσεων (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση), τα στάδια διαχείρισης κρίσεων (πρόληψη και προετοιμασία, ετοιμότητα διαχείρισης, αντιμετώπιση, ανάκαμψη) αλλά και τους Ευρωπαϊκούς φορείς - οργανισμούς που σε συνεργασία με άλλους υπερεθνικούς κρατικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς είναι επιφορτισμένοι με την αποτελεσματική διαχείριση των κρίσεων. 

Η μελέτη των κρίσεων επικεντρώνεται στη ανάλυση των ικανοτήτων της ΕΕ ως προς την διαχείριση κρίσεων κατά τη διάρκεια των διαφορετικών φάσεων μιας κρίσης όπως της αναγνώρισης της κρίσης, της λήψης αποφάσεων, της συνεργασίας και συντονισμού με άλλους δρώντες, της επικοινωνίας και  λογοδοσίας καθώς και των πολιτικών και δράσεων μέριμνας προς τις πληγέντες από την κρίση ομάδες ή/και πληθυσμούς. Η αναγνώριση των κρίσεων δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές/τριες να αναλύσουν και να εμβαθύνουν στα κριτήρια που χρησιμοποιεί η ΕΕ για να κρίνει τη σπουδαιότητα των συμβάντων και να αποδώσει σε αυτά τα χαρακτηριστικά της κρίσης. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ θα εισάγει τους  φοιτητές/τριες  σε βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στη δυναμική του υπερεθνικού μορφώματος που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, στις αλληλεξαρτώμενες σχέσεις ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ αλλά και στο τρόπο που κατανέμονται κατά θεματική περίπτωση οι αρμοδιότητες και οι δράσεις μεταξύ της ΕΕ και των κρατικών αρχών.  Στη διαχείριση των κρίσεων, οι φοιτητές/τριες θα κατανοήσουν τα προβλήματα και τις δυσκολίες που ανακύπτουν στην επιδίωξη  συνεργασίας και συντονισμού που απαιτούνται κατά περίπτωση μεταξύ της ΕΕ και των σχέσεων που συνάπτει κατά περίπτωση με κρατικές αρχές, υπερεθνικούς οργανισμούς και μη-κυβερνητικές οργανώσεις. Τέλος, οι φοιτητές/τριες αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις των κρίσεων για διάφορες κοινωνικές ομάδες και κατανοούν ότι ο δρόμος για την αποκατάσταση των αρνητικών πτυχών των κρίσεων και καταστροφών είναι χρονοβόρος και περιλαμβάνει πολιτικές και δράσεις μέριμνας που υλοποιούνται μέσω  χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ προς διεθνείς και τοπικές μη-κυβερνητικές οργανώσεις.

Οι ικανότητες της ΕΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τους μηχανισμούς και τα εργαλεία που έχει θεσπίσει η ΕΕ για την πρόληψη και διαχείριση των κρίσεων.  Ενδεικτικά οι φοιτητές/τριες θα αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τους μηχανισμούς και θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διαχείριση κρίσεων όπως τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας (Civil Protection Mechanism), τον Ολοκληρωμένο Μηχανισμό Πολιτικής Διαχείρισης Κρίσεων (IPCR), το Κέντρο Συντονισμού Εκτάκτων Αναγκών (Emergency Response Coordination Centre (ERCC), το Σύστημα Αντίδρασης Κρίσεων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (European External Action Service) που περιλαμβάνει την Πλατφόρμα Κρίσεων (Crisis Platform), την Ευρωπαϊκή Αίθουσα Καταστάσεων (EU Situation Room), και την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων (Crisis Management Board), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία διαχείρισης της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα (Frontex), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (European Asylum Support Office-EASO), την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή (European Border and Coast Guard), την Ευρωπαϊκή Αστυνομία (Europol),  το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Πρόληψη και Έλεγχο Ασθενειών (European Centre for Disease Prevention and Control). Το μάθημα αποτελεί μέρος του προγράμματος της Έδρας Jean Monnet στην Επικοινωνιακή Διαχείριση Κινδύνου και Κρίσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2022-2025).

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να: 

• Αναγνωρίζουν συμβάντα ως κρίσεις, διακρίνουν τους διάφορους τύπους κρίσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ και αναλύουν επιμέρους μηχανισμούς και δράσεις σε κάθε στάδιο εξέλιξης της κρίσης 
• Αξιολογούν τους μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης  
• Συζητούν τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ αλλά και τα κράτη-μέλη διαχειρίζονται και με την αρωγή υπερεθνικών οργανισμών και μη-κυβερνητικών οργανώσεων  (σε όλα τα επίπεδα π.χ. κυβέρνηση, δήμοι κλπ) διαφορετικούς τύπους κρίσεων όπως τρομοκρατικές επιθέσεις, φυσικές καταστροφές, πανδημίες, προσφυγική κρίση, κλπ. 
• Επιχειρηματολογούν για την αποτελεσματικότητα των τρόπων διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ αλλά και των κρατών-μελών 
• Αξιολογούν τις πολιτικές και δράσεις μέριμνας της ΕΕ κατά την διάρκεια αλλά και μετά την εκτόνωση της κρίσης.